شکستن فایل روتاری در هنگام انجام کار برخلاف چیزی که به نظر می رسد، امری کاملا طبیعی ست. در نتیجه بسیار مهم است که نحوه جلوگیری از شکستن فایل روتاری را بدانید. هیچ دندانپزشکی وجود نداشته و نخواهد داشت که ادعا کند هرگز با شکستن فایل روتاری در داخل کانال دندان مواجه نشده است. تمامی پزشکان در طول دوران کار خود دست کم برای یک بار طعم این اتفاق را چشیده اند. درنتیجه این اتفاق کاملا اجتناب ناپذیر است!
ما در این مقاله قصد داریم عنوان کنیم که چطور دفعات این اتفاق را کمتر کنیم. در واقع می خواهیم نحوه جلوگیری از شکستن فایل روتاری را به شما گفته و توضیح دهیم که باید با فایل روتاری شکسته شده در کانال چه کنیم؟ پس تا انتهای مطلب ما را همراهی کنید تا ضمن آشنایی با 10 روش برای جلوگیری از شکستن فایل روتاری، از نحوه خارج کردن فایل روتاری از کانال صحبت کنیم.
قبل از آن در مطلب فایل روتاری دندانپزشکی چیست به توضیح این ابزار پرداخته ایم. همچنین می توانید مقاله بهترین دستگاه روتاری اندو را در وب سایت تجهیزات دندانپزشکی آنتوس بخوانید.
Table of Contents
چرا فایل روتاری در کانال می شکند؟
دلایل زیادی برای توضیح اینکه چرا فایل روتاری در کانال می شکند می توان عنوان کرد. اما دو مورد از اصلی ترین دلایل این موضوع شناخته می شوند. در واقع دلیل اصلی اینکه چرا فایل روتاری در کانال می شکند را می توان خستگی چرخشی و میزان استرس هندپیس عنوان کرد. خستگی چرخشی زمانی رخ می دهد که فایل آزادانه در یک کانال در حال چرخش باشد و تا زمانی که شکستگی رخ دهد خم می شود. استرس هندپیس هم در نقطه مقابل آن قرار دارد. در واقع زمانی که فایل مورد اصطکاک زیادی قرار دارد، با فشار بیش از حد هندپیس، موجب خم شدن ناگهانی و شکستگی فایل خواهد شد.
از دلایل دیگری که برای سوال چرا فایل روتاری در کانال می شکند باید عنوان کنیم به کانالهای جانبی روی دندانهای آسیاب و سن بالای بیمار هستند. همچنین فایلهای چرخشیNiTi مسلماً انعطاف پذیری بیشتری در برابر فولاد ضد زنگ دارند. این مورد یاد شده، ابزار را کمتر در معرض شکستگی قرار خواهد داد. البته اگر این فایلهای با کیفیت هم کمی مرطوب بشوند دیگر احتمال شکستگی آنها کمتر و کمتر هم خواهد شد. عیوب موجود در ابزارهای دندانپزشکی مورداستفاده نیز یکی دیگر از علت های شکستن فایل در کانال دندان هستند. بنابراین پیشنهاد می گردد که دندانپزشکان همیشه از انواع فایل روتاری دندانپزشکی با متریال خوب استفاده کنند.

10 روش برای جلوگیری از شکستن فایل روتاری
درک گشتاور و خستگی سیکلی
رایجترین عوامل استرسی که منجر به جدا شدن فایلها میشود، گشتاور بیش از حد و خستگی روتاری است. گشتاور نتیجه یک حرکت چرخشی شبیه به نگه داشتن مداد در دو انتها و چرخش در جهت مخالف است. این را می توان در حالی مشاهده کرد که فایل روتاری قبل از جدا شدن باز می شود. شما نمی توانید خستگی روتاری را پیش بینی کنید، بنابراین بهتر است ابزار را بعد از یک کانال یا دندان دردسرساز دور بیندازید.
ویژگی های طراحی فایل روتاری
فایلهای روتاری معمولاً ابزارهای فرود یا غیر فرود هستند. ویژگی های طراحی از موارد نحوه جلوگیری از شکستن فایل روتاری هستند. این ابزارها هر کدام مزایا و محدودیت های خود را در مورد جدایی دارند. فایل های چرخشی فرود با سایش داخل دیواره های کانال کار می کنند اما این عمل منجر به افزایش تنش گشتاور می شود. از سوی دیگر، فایلهای بدون فرود در برش و شکلدهی بسیار کارآمد هستند، اما تا حدودی بیشتر مستعد خستگی روتاری هستند.
حتما بخوانید: فرق ایمپلنت کره ای و سوئیسی
مخروطی
ویژگی های طراحی یک فایل چرخشی تعیین می کند که کدام مخروطی ایده آل است. اگر از ابزارهای فرود استفاده می کنید، فایل های مخروطی 0.06 کمتر مستعد جدا شدن هستند زیرا در برابر نیروهای گشتاور مقاوم تر هستند. با این حال، اگر از یک ابزار بدون فرود استفاده میکنید، فایل مخروطی 0.04 بهتر کار میکند، زیرا خستگی روتاری کمتری نسبت به مخروطی 0.06 ایجاد میکند.

دسترسی به خط مستقیم مناسب
در حالی که تشخیص مطمئناً دشوارترین جنبه ریشه دندان است، دسترسی کلید موفقیت آمیز نتایج بالینی است. با فناوری موجود در حال حاضر، ابزار دقیق چرخشی NiTi میتواند بهطور پیشبینیشده پس از ایجاد دسترسی مستقیم، کانالهایی با شکل مناسب تولید کنند. دسترسی به خط مستقیم خوب به ابزار اجازه می دهد تا بدون محدودیت کار کند و از نیاز به چندین بار انحنا جلوگیری می کند و در نتیجه شکستگی را کاهش می دهد.
مقابله با آناتومی دشوار
آناتومی دشوار کانال اغلب می تواند موجب گشتاور بیش از حد یا افزایش چشمگیر خستگی روتاری شود. این امر زمانی شایع است که دو کانال در یک کانال مشترک ادغام می شوند. قبل از شروع حتما رادیوگرافی بگیرید و آنها را مطالعه کنید. رباط های اطراف سیستم ریشه را ردیابی کنید تا نشانه خوبی از آناتومی دندان به شما ارائه شود. همچنین مراقب منحنیهای شعاع کوتاه باشید، که فشار بسیار بیشتری بر روی فایل روتاری نسبت به کانالهای موزی شکل بزرگ در دندانهای آسیاب فک بالا وارد میکند.
همیشه فایل را در حال حرکت نگه دارید
یکی از راههای سادهتر برای شکستن فایل این است که آن را در اطراف یک منحنی قرار دهید و در همان مکان نگه دارید. این امر به ویژه برای فایل های با اندازه بزرگ صادق است. اگر فایل را در حال حرکت نگه دارید، استرس در سراسر دستگاه پخش می شود و از شکستگی جلوگیری می کند.

چرخه استفاده از ابزار
دکتر علی ناصح، متخصص اندودنتیست در بوستون، سیستمی برای استفاده از چندین قطعه روتاری ایجاد کرد. این موضوع به موضوع خستگی روتاری می پردازد، به ویژه بحرانی است که نمی توان آن را فهمید.
در واقع هر فایل فقط مقدار کمی از عاج را به صورت تاج پایینی حذف می کند. این حداقل برش و استفاده از چندین فایل در یک توالی از پیش تعیین شده، به همراه سطح مقطع مثلثی این فایل، حداقل گشتاور را به هر فایل تحمیل می کند. دنباله فایل های مورد استفاده در این تکنیک به عنوان “چرخه” نامیده می شود. یک سری از فایل ها به ترتیب در این چرخه قرار می گیرند و فایل اول با فایل دوم، سوم و به همین ترتیب ادامه می یابد تا اینکه آخرین فایل در پایان چرخه استفاده شود. هنگامی که به پایان چرخه رسید، دنباله فایل از ابتدا برای چرخه دوم تکرار می شود. چرخه های متعدد تا زمانی که فایل مورد نظر به اوج خود برسد، استفاده می شود.
حتما بخوانید: طرز استفاده از بلیچینگ وایت اسمایل خانگی
یکبار مصرف
شاید ساده ترین و بهترین راه برای جلوگیری از شکستگی این باشد که فقط یک بار از فایل های روتاری استفاده کنید و سپس آنها را دور بیندازید. از آنجایی که فایل های جدید کارایی و بهره وری را افزایش می دهند، استفاده چندباره از فایل ها منطقی نیست. برخی از پزشکان پس از یک مورد آنها را دور می اندازند، اما گاهی بعد از عمل های قدامی و پرمولر از آنها مجددا استفاده می کنند. این تصمیم به انحنای مرتبط با دندان ها و خستگی روتاری ایجاد شده بستگی دارد.
مدیریت هوشمند عملیات
همانطور که در پروتزهای دندانی از دستیار خود به خوبی استفاده می کنید. اطمینان حاصل کنید که کسی به صورت بصری هر فایل را در پایان عملیات بررسی کرده و پاک می کند. هر ابزاری که پیچ نخورده باید فورا دور ریخته شود. ابزار نیز باید از پرتو نور دندان عبور داده شود. این به جلوگیری از شکستگی کمک می کند. استفاده موثر از دستیار می تواند در نحوه جلوگیری از شکستن فایل روتاری اهمیت داشته باشد.
تمرکز و فکر کردن
همیشه یک بیمار را قبل از اجرای کار به طور کامل تجزیه و تحلیل کنید. به سختی کانال دندان فکر کنید، اینکه عملی ترین و ایمن ترین روش چیست. پرداختن به این نگرانی ها قبل از درمان بسیار مهم است و کلید کارکرد ریشه دندان است. مطمئنا تمرکز و چینش برنامه انجام کار از مواجه شدن با اتفاق بهتر است.

آیا شکستن فایل در کانال دندان رایج است؟
بررسی ها نشان می دهد که میزان بروز شکستگی فایل روتاری به میزان 3 درصد از کل درمانهای کانال ریشه تخمین زده میشود. این احتمال بیشتر در دندانهایی است که ریشههای منحنی غیرمعمول دارند یا در کانالهای بسیار باریک اتفاق می افتند.
مطلب مرتبط: نحوه کار با اتوکلاو دندانپزشکی
نحوه خارج کردن فایل روتاری از کانال
روش های مختلفی برای از بین بردن ابزارهای شکسته در کانال وجود دارند. بطور مثال می توان این مورد را با نوک اولتراسونیک برطرف کرد. در این حالت نیازی مبرم به بزرگنمایی میکروسکوپی خواهید داشت. درنتیجه به دلیل اینکه حذف فایل شکسته با خطر قابل توجهی همراه می باشد، گاهی بهتر است این ماده را به حال خود رها کنیم. تجربه متخصصان دندانپزشکی می گوید که بطور معمول رها شدن فایل شکسته در کانال دندان سودمندتر از برداشتن آن است. زیرا در این صورت خطرات بیشتری بیمار را تهدید خواهد کرد. البته که برای خارج کردن استفاده از میکروسکوپ دندانپزشکی و دانستن برخی از نکات تخصصی اولتراسونیک جهت مدیریت مراحل، از خطرات احتمالی این کار خواهد کاست. درنتیجه باید گفت در چنین مواقعی 2 راه اصلی پیش روی دندانپزشک وجود دارد:
- بایپس ابزار شکسته یا اصطلاحاً دور زدن آن
- حذف یا برداشتن فایل شکسته
نتیجه گیری نحوه جلوگیری از شکستن فایل روتاری
یکی از محتمل ترین اتفاقات در حین عمل اندو را می توان شکستگی فایل در کانال دندان دانست. برای کاهش این دفعات رخداد این اتفاق، ما در این مقاله به 10 روش جلوگیری از شکستن فایل روتاری اشاره کردیم. در کنار این موارد به یاد داشته باشید که با کنار گذاشتن ابزارهایی که حالا قدیمی شده اند، می توانید باز هم تلرانس این اتفاق را بیشتر کم کرد. بهتر است بدانید که از لحاظ تئوری، هیچ دستورالعملی برای نشکستن فایل روتاری وجود ندارد. در واقع شما می توانید تنها و تنها تعداد رخدادن این اتفاق را کاهش دهید.
شکستن فایل روتاری اتفاقی بسیار ساده است که اغلب متخصصان اندو آن را تجربه می کنند. در واقع طبق بررسی ها حدود 3 درصد موارد اندو به شکستن فایل دورن دندان منجر خواهد شد.
راه های مختلفی برای این موضوع عنوان شده اما هیچکدام 100 درصدی نیستند. استفاده از فایل های با پیچش بالا یکی از آنهاست. همچنین استفاده یک بار مصرف از ابزار روتاری می تواند به کاهش دفعات این اتفاق کمک کند.
تجربه در اکثر موارد می گوید که رهاسازی این مواد در کانال بهتر از تلاش برای خارج سازی آنهاست. زیرا اکثر مواقع حذف و برداشتن آن خطر بیشتری دارد. اما گاهی با روش های اولتراسونیک می توان به خروج آنها اقدام کرد.