جهت ترمیم دندان توسط دندانپزشک، ابتدا کانال آن توسط فایل های دستی آماده می شود و پس از آن باید از فایل های روتاری استفاده نمود. در کانال های منحنی، میزان استفاده از فایل های دستی به مراتب بیشتر است. عفونت بافت پری رادیوکولار یا پالپ دندان از علل متعدد نیاز به درمان ریشه یا اندودنتیک محسوب می شود که تفاوت h فایل و k فایل در این زمان خود را بروز می دهد.
همانطور که می دانید فایل‌های دستی به دو دسته فایل‌های h و k تقسیم می‌شوند. هر دو این موارد شباهت هایی با یکدیگر دارند. بطور مثال در مقایسه h فایل و k فایل باید عنوان کرد که هر دو آنها از جنس فولاد ضد زنگ و آلیاژ نیکل و یا تیتانیوم ساخته شده اند. اما بسیاری از موارد به تفاوت کا فایل و اچ فایل اشاره دارند و هرکدام از این دو، نقاط ضعف و قوت خاصی دارند. در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد.
در صورت علاقه می توانید مطالب مهم دیگر آنتوس نظیر فرق هیلینگ و اباتمنت ، تفاوت آمالگام سفید با سیاه و یا طرز استفاده از بلیچینگ وایت اسمایل را مطالعه کنید.
Table of Contents
انواع فایل دستی
پس از اختراع و همه گیری استفاده از فایل های دستی، تحولات بسیاری در این ابزار شکل گرفت. این تحولات موجب شد که دندانپزشکان و متخصصان گوناگون، با توجه به تخصصشان، بهره گیری خاصی از هر ابزار داشته باشند. اما بطور کلی فایل‌های دستی ابزارهایی هستند که از آنها برای پاکسازی و شکل‌دهی ریشه کانال در درمان ریشه یا در فرآیند اندودانتیک استفاده می‌شود. این فایلها به مرور زمان شامل 4 دسته بندی کلی می شوند که عبارتند از:
- فایل‌های حذف کننده (Extirpating): از این فایل ها برای بیرون آوردن کامل بافت پالپ استفاده می گردد.
- فایل‌های کاوشگر (Exploring): این فایل ها برای یافتن اوریفیس‌ها (orifices) و همچنین شکل دهی به آنان و یا خارج کردن بافت کلسیفیه از حفره پالپ دندان کاربرد دارند.
- فایل‌های پر کننده (Filling): که وظیفه برداشتن ماده آبچوریشن و فشرده‌سازی آن را برعهده دارند.
- فایل‌های بزرگ کننده (Enlarging): که کار اصلی آنها پاکسازی و شکل دادن به کانال ریشه است.
تفاوت K فایل و H فایل از جهات مختلف
گرچه هر دو کا فایل و اچ فایل، فایل دستی به شمار می روند و هر دو جنسی مشابه یکدیگر دارند اما دلیل بر این نیست که شاهد تفاوت فایل دستی h و k نباشیم. این دو فایل دستی پر کاربرد از نظر شکل سطح مقطع ، تفاوت هایی بنیادین با یکدیگر دارند.
بدان معنی که تفاوت کا فایل و اچ فایل به برش آنها بستگی دارد. فایل H یا اچ، از بالا به پایین برش خورده است. این در حالیست که فایل K یا کا ، سطح مقطع مربعی شکل دارد که به سه مدل مختلف موجود است.
تفاوت کا فایل و اچ فایل از منظر شکل آنها
اولین نکته که باید در مقایسه کا فایل و اچ فایل عنوان شود، تفاوت در سری آنهاست. کا فایل از دیسک های مربعی یا مثلثی شکل ساخته می شود. اگر به این فایل ها نیروی پیچشی اعمال شود، انتهای آن به صورت مارپیچی عمل کرده و شکلی چرخشی به خود می گیرد.
اما اچ فایل یا Hedstorm به صورت منحنی یا گرد شکل دهی شده است. تفاوت اچ فایل با کا فایل در آن است که این فایل با نیروی برشی فوق العاده در کنار طراحی خاصی که دارد، در درمان های ریشه کارایی خوبی از خود نشان داده و گزینه ای عالی برای کانال ریشه محسوب می شود.
تفاوت فایل های دستی H و K در میزان برش
نیروی برش که در کا فایل موجود است در حد متوسط بوده و این مورد ، فایل K را به بهترین گزینه برای ایجاد فضا در کانال هایی با انحنای زیاد کرده است. این زاویه بین محور طولی فایل کا و شیار برشی بین 25 تا 40 درجه عنوان می شود که بسیار ایده آل خواهد بود.
اما تفاوت h فایل و k فایل در میزان زاویه اچ فایل مشهود است. این زاویه نزدیک به 90 درجه است و در نتیجه فایل موردنظر برای حرکت طولی در کانال ریشه انتخاب می شود. اما این اتفاق، برش سختی را هم در پی خواهد داشت. در نتیجه پیشنهاد می شود که برای بهره گیری از تمامی پتانسیل این فایل ها، بهتر است از ایزارهای روتاری استفاده کنید.
در نهایت برای مقایسه تفاوت h فایل و k فایل در این بخش باید گفت که اچ فایل جهت شکل دهی به کانال ریشه پس از پاکسازی آن توسط کا فایل، کاربرد دارد.
تفاوت h فایل و k فایل از منظر محل استفاده
در هنگام استفاده باید با توجه به تفاوت h فایل و k فایل ، زمان صحیح برای انتخاب هریک را واقف باشیم. کا فایل شکلی بخصوصی دارد و با توجه به قدرت برش متوسط خود در اکثر زمان ها قابل استفاده است. اما این مورد در خصوص اچ فایل کمی متفاوت است.
مطلب مرتبط: جلوگیری از شکستن فایل روتاری
در واقع با توجه به نکات مقایسه کا فایل و اچ فایل ، بهتر است در استفاده از نوع دوم کمی احتیاط کنید. بطور مثال، استفاده از فایل دستی اچ در بخش های پایینی کانال به هیچ وجه توصیه نمی شود. این اتفاق خطر پارگی فورامن را به همراه دارد. زیرا قدرت بالای این فایل در برش بخش مذکور بسیار بالاست.
مقایسه کا فایل و اچ فایل از منظر جنس
هر کدام از دو فایل دستی مشهور، شکل ساخت منحصر به خود را دارند. مقایسه کا فایل و اچ فایل از نظر شکل و جنس بدنه، به ما این امکان را می دهد که کاربرد هریک را بهتر درک کنیم. کا فایل به طور معمول از مفتول پیچ خورده ساخت می شود که جنس استیل یا نیکل تیتانیوم آن کاملا مشابه اچ فایل است. این پیچش، افزایش مقاومت آن را در مقابل شکستگی در کانال به همراه دارد.
مطلب مرتبط: نحوه خارج کردن فایل شکسته در کانال
اما اچ فایل در مقایسه با کا فایل از مفتول برش خورده ساخته می شود. در نتیجه همانطور که پیش از این گفتیم، تفاوت کا فایل و اچ فایل از منظر برش را به همراه دارد. مفتول برش خورده موجب افزایش برندگی اچ فایل می شود اما متأسفانه احتمال شکستگی آن در کانال هم بالا خواهد رفت. اچ فایل عموما برای خارج سازی دبری ها، عفونت و یا گوتا پرکا در کانال دندان به کار برده می شود.
هر دو فایل های دستی پرکاربرد، شباهت های زیادی همانند جنس بدنه دارند. اما دلیل وجود هر دو به تفاوت آنها باز میگردد که هرکدام را برای کار خاصی، برجسته می کند.
این دو برادر از فایل های دستی، از نظر شکل بدنی، نوع برش و کاربرد قابل مقایسه با یکدیگر هستند. در واقع در برابر هر ایراد و مشکل، هر دو این گزینه ها ایرادات و مزایای خاصی ارائه می کنند.
پاسخ به این سوال کمی مبهم است. تفاوت h فایل و k فایل در زمان کار اندودنتیک موجب می شود که هر کدام در زمانی، کاربرد بیشتری داشته باشند و شاید نتوان از دیگری در آن مقطع استفاده کرد.
