آشنایی با تجهیزات اندو و کاربرد آن[۱۲ ابزار اصلی اندو]

آشنایی با تجهیزات اندو برای افزایش سطح دقت دندانپزشک و کاهش مدت زمان درمان بیمارانی که مشکلات ریشه دندان دارند حائز اهمیت است که ما در این مقاله می خواهیم با تجهیزات آندو آشنا شویم ولی در ابتدا باید بدانیم تجهیزات اندو در دندپزشکی برای درمان هایی که بروی ریشه دندان انجام می شود که این موارد عبارتند از : عصب کشی ، درمان مجدد ریشه ، جراحی ها که باعث قطع کردن انتهای ریشه دندان می شود که تمامی این مواد را درمان ریشه یا همان اندو می گویند .

در واقع این ابزار و تجهیزات برای سرعت و کیفیت بالا در درمان ریشه دندان های ساخته شده اند و تنوع بالایی دارند که هر کدام کاربرد مخصوص خودشان را دارند و همانطور که قبلا عنوان کردیم مهم ترین کاربرد ابزار اندو کم کردن مدت زمان درمان و افزایش دقت و کیفیت درمان می باشد .

چه زمانی نیاز به درمان ریشه ( عصب کشی ) با استفاده از تجهیزات اندو داریم ؟

ساختمان دندان های هر فرد از 2 بخش تاج و ریشه تشکیل شده اند. بخشی از ریشه دندان با نام پالپ (عصب) از عروق، اعصاب و سلول ها تشکیل شده است. بیشتر افراد در طول زندگی شان دچار دندان درد شده اند. زمانی که دندان شما در برخود با سرما و گرما یا در هنگام خوردن مواد غذایی سفت دچار درد شود، نشان دهنده مشکل اساسی در دندان هایتان است .

در این مواقع پوسیدگی های روی دندان به پالپ رسیده اند و در صورت عدم پیگیری، عفونت به دندانهای دیگر سرایت می کند. درد دندان در این مواقع بصورت ضربان دار است و یکی از علائم آن، درد شبانه ای است که با مصرف مسکن برطرف نمی گردد. در نتیجه بیمار سریعاً به عصب کشی یا درمان ریشه (اندو ) مراجعه کند. اندو یا درمان ریشه، رشته ای تخصصی است که به درمان مشکلات پالپ و بافتهای اطراف ریشه می پردازد .

عصب دندان هنگامی که دچار آسیب و عفونت شده باشد دچار درد می گردد و نیاز به عصب کشی دارد . پوسیدگی های عمیق دندان یا ضربه و فشار شدید به دندان باعث آسیب رساندن به عصب دندان می شود . گاهی اوقات دندان پزشک با استفاده از روش های شیمیایی عصب دندان را از بین می برد و سپس خارج می کند ودر نظر داشته باشید که اگر عصب کشی دندان انجام نشود موجب عفونت های شدید و مشکلات سلامتی می گردد .

بعد از توضیحات درمورد عصب کشی و درمان ریشه ( اندو ) به معرفی و آشنایی با تجهیزات اندو می پردازیم .

آشنایی با انواع تجهیزات اندو در دندانپزشکی :

در صورت استفاده از هر دو روش، تجهیزات اندو، ابزار دست متخصصان عصب کشی هستند. هر متخصص درمان ریشه، یک مجموعه ابزارهای اولیه و وسایل تخصصی تر را در مطب خود حاضر دارد حال که درمورد عصب کشی و درمان ریشه ( اندو ) دانستیم در ادامه به بررسی و معرفی و آشنایی با تجهیزات اندو خواهیم پرداخت :

1) دستگاه رادیوگرافی اندو :  

یکی از اصلی ترین دستگاه هایی که برای آشنایی با تجهیزات اندو نیاز هس تا راجب آن بدانینم، دستگاه رادیو گرافی دندان پزشکی یکی از ابزارهای مهم برای درمان ریشه به حساب می آید برای اینکه تصویری کاملا واضح از دندان و ساختار اطراف در اختیار دندانپزشک قرار می دهد این دستگاه به راحتی هرگونه پوسیدگی دندان و عیب های فک و دندان را تشخیص می دهد دستگاه رادیو گرافی به دونوع درون دهانی و خارج دهانی تقسیم می شود .

پیشنهاد می شود مقاله آشنایی با اجزای یونیت دندانپزشکی را مطالعه کنید

2) توربین و آنگل اندو :

اصلی ترین ابزاری که در لیست دستگاه های مربوط به آشنایی با تجهیزات اندو به چشم می خورد توربین و آنگ هستند چرا که پر مصرف ترین و پر کاربرد ترین وسیله ای که در تمامی عمل های اندو استفاده می شود و برای برداشتن پوسیدگی و پرداخت و پُر کردن دندان، ابتدا قسمت مورد نظرِ دندان، توسط پزشک برداشته یا به اصطلاح خالی می شود و سپس با مواد خاصی آن را پر می کنند، به این طریق از ادامه و شیوع خرابی و پوسیدگی به قسمت های جانبی دندان جلوگیری می شود.برای این منظور باید از ابزارچرخنده استفاده می شود.

توربین :

توربین یکی از تجهیزات موردنیاز در درمان ریشه است که توسط آن دندان را سوراخ می کنند. درواقع این ابزار همانند دریل های صنعتی برای محیط دندان ساخته شده است. توربین ها انواع مختلفی دارند اما اساس کار همگی آنها یکی است. جالب است بدانید، توربین دندانپزشکی یکی از سریع ترین توربین ها در دنیا می باشدکه سرعتی معادل 350 تا 400 هزار دور در دقیقه دارد. توربین ها را می توان به دو نوع بلبرینگی و ایربرینگی تقسیم کرد. تمامی توربین ها دارای هد هستند که به آن کاتریج می گویند. توربین هایی با کاتریج بلبرینگی نسبت به ایربرینگیها از کیفیت بیشتری برخوردارند.

آنگل :

انگل هم همانند توربین در عصب کشی دندان استفاده شده و جهت تراشیدن و برداشتن پوسیدگی های دندان کاربرد دارد. آنگل ها از قدرت بیشتری برای تراشیدن دندان برخوردارند. البته که صدای آنها هم نسبت به توربین، بیشتر است. این ابزار به وسیله سر های برنده ای که دارد، می تواند مینا و عاج دندان را تراشیده و پوسیدگی ها را بردارد.

جالب است بدانید توربین به عنوان مته دندانپزشکی می باشد که درون سر آن ها فرزهای الماس قرار دارد که به راحتی می توان دندان را تراش داد .

انگل ها  قدرت بیشتری برای تراش دادن دندان ها دارند و صدای بلندتری هم در مقایسه با توربین دارد . توربین و آنگل ها ابزاری هستند که به وسیله سرهای برنده ای که دارد میتواند مینا و عاج دندان را بتراشد و پوسیدگی دندان را  جدا کند

3) دستگاه روتاری اندو :

می توانئگفت تخصصی ترین ابزاری که برای آشنایی با تجهیزات اندو باید راجبش بدانیم انواع فایل و دستگاه روتاری است. معمولاً برای انجام بهتر پاکسازی کانال ریشه از دستگاه دیجیتالی روتاری استفاده می‌شود. دستگاه روتاری دندانپزشکی یکی از قطعات ویژۀ عصب‌کشی ‌دندان می‌باشد که ساختار و جنس ویژه‌ای دارد. به همین دلیل است که در زمان پاک سازی ریشه دقیقاً شکل کانال‌های ریشه را به خود می گیرد و عمل پاک سازی آنان را با کیفیت و دقت زیاد انجام می‌دهد. این روش در مقایسه با تکنیک‌های قدیم‌‌تر از دقت و سرعت بسیار بیشتری برخوردار است .

دستگاه روتاری به جای حرکات دست کمک می‌کند تا درمان ریشه بسیار آسان‌تر و با درد و مشکل کمتری انجام شود. ضمن این که درصد موفقیت در رفع مشکلات ریشه کانال را افزایش می‌دهد. همچنین این امکان را به همراه دارد که تا سال ها ریشه‌ی دندان بدون پوسیدگی و مشکل در استخوان فک باقی بماند و حفظ شود .

اجزای دستگاه روتاری دندانپزشکی کدام است؟

برای آشنایی با تجهیزات اندو و مخصوصا دستگاه روتاری باید بگوییم که این دستگاه قرار است به شما در زمینۀ تراش دادن دندان برای انجام لمینت و اصلاح شکل ساختاری دندان کمک کند، بر دو نوع می باشد : 

الف) ابزار برش در دستگاه روتاری :

از ابزار برش برای برش و تغییر شکل دندان با سرعت‌های مختلف استفاده می‌شود. معمولاً جنس این تیغه‌ها از الماس می باشد.

این نوع دستگاه از سه قسمت تشکیل شده است :

 (Head) هد دستگاه روتاری :

بخش متحرک و برش دهنده‌ی اصلی که دارای شکل و اندازه‌های گوناگون می‌باشد

 (Neck) نک دستگاه روتاری :

  بخش انتقال دهنده‌ی نیروی چرخشی به هد که در بین هد و شانک قرار دارد

 (Shank) شانک دستگاه روتاری :

 بخشی که در شکل و اندازه‌های مختلف و به منظور کاربردهای گوناگون طراحی شده و نیروی چرخشی توسط همین بخش تولید می شود.

اگر بخواهیم به طور دقیقتر به آشنایی با تجهیزات اندو و مخصوصا انواع دستگاه و فایل روتاری بپردازیم باید بگوییم که در برخی از مدل های دستگاه روتاری تنظیمات از روی یک پانل جداگانه تغییر می‌کند و در برخی دیگر از روی قسمت شانک می‌توان تغییرات را اعمال کرد.

ب) ابزار پولیش و پرداخت در دستگاه روتاری :

 این نوع ابزار عموماً دارای دورهای پایین هستند که برای پولیش و صیقل دادن سطح دندان‌ها استفاده می‌شون،. قسمت هد ابزار پولیش و پرداخت دارای شکل‌های گوناگون هستند .

انواع روتاری اندو :

اندو روتاری ها انواع مختلفی دارند. بیشتر این اندو موتور ها حرکات چرخشی کامل (چرخش 360 درجه فایل) را ارائه می‌کنند. اما برخی از آنها حرکات رسیپروکیتینگ (نیمه چرخشی) دارند. این روش هم برای بسیاری از موارد درمان از کارایی بالایی برخودار بوده و در مطالعات زیادی بررسی و تائید شده اند.

اندوموتور های کامپکت بی سیم (cordless) شارژی، کارایی خوب و قیمت‌های پایینی داشته و آپشن‌های زیادی روی این دستگاه ‌ها وجود دارد. مثلاً برخی مارک‌ها حرکات رسیپروک را هم پشتیبانی می‌کند. چون این دستگاه ‌ها بی ‌سیم هستند، حتماً باید زمانی را به شارژ اختصاص دهید تا بعد از تمام شدن شارژ بتوانید از آن استفاده کنید.

اندوموتور ها هم نیاز به هندپیس دارند و اکثراً روی خود دستگاه به فروش می‌رسد. هندپیس‌ های برخی اندوموتور ها اختصاصی بوده و فقط برای آن دستگاه هستند.

بهترین دستگاه روتاری اندو :

یکی از بهترین دستگاه های روتاری اندو، روتاری وودپیکر نام دارد. این ابزار دارای خصوصیت و مزایایی فراوانی است که می تواند نیاز یک متخصص اندو را برطرف کرده و از قیمت مناسب هم نسبت به نمونه های مشابه خود برخوردار است. روتاری اندو وود پیکر، دارای یک هندپیس سبک بی سیم با طراحی ارگونومیک ، صفحه نمایش OLEDو شارژ وایرلس می باشد. این اندو روتاری با فایل های رسیپروکال هم کاملاً سازگار است. قابلیت چرخش آنگل برای دندانپزشکان چپ دست و راست دست، از مزیت مهم دیگر یکی از بهترین دستگاه های روتاری اندو موجود در بازار می باشد. آنگل این اندو روتاری دارای قابلیت اتوکلاو ابل و پوش باتن است.

یکی دیگر از بهترین دستگاه های روتاری اندو از برند NSK عرضه شده ساخت کشور ژاپن می باشد. موتور اندودنتیکی در اندو روتاری NSK، دارای طیف گسترده ای از تنظیمات سرعت و گشتاور است. این ابزار، قابلیت استفاده با تمام فایل های Ni-Ti و دارای عملکرد auto-reverse را دارد. همچنین اندو روتاری NSK دارای هد کوچک و قابلیت نصب در 6 وضعیت مختلف است.

4) دستگاه آبچوراتور :

دستگاه ابچوراتور یکی دیگر از مهم ترین تجهیزات دندانپزشکی محسوب میشود و دانستن در مورد آن برای آشنایی با تجهیزات اندو خالی از لطف نیست . دستگاه ابچوراتور یا آبچوراسیون برای درمان ریشه (ریشه دندان)،  یا پرکردن کانال های ریشه یک روش دندانپزشکی محسوب میشود  که برای درمان عفونت در مرکز دندان استفاده می شود. در چنین شرایطی بیمار با عفونت و درد شدید عصب های دندان به دندانپزشکی مراجعه می کند. آبچوره دندان زمانی نیاز است که عصب های دندان بر اثر عفونت تحت تاثیر قرار گرفته باشد. آبچوره دندان دردناک نیست و حتی می تواند دندانی را که باید کشید را نیز تا حدی نجات دهد.

کاربرد دستگاه ابچوراتور در تجهیزات اندو چیست ؟

برای آشنایی با تجهیزات اندو و مخصوصا دستگاه ابچوراتور باید بگوییم که ابچوراتور زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که ریشه دندان بر اثر عفونت آسیب دیده است و نیاز به درمان دارد و شما میتوانید با استفاده از دستگاه ابچوراتور دندان را درمان کنید و نیاز دیگر به کشیدن آن نداشته باشید.

درمان کانال ریشه فقط زمانی لازم است که اشعه ی ایکس دندانپزشکی نشان دهد که پالپ دندان در اثر عفونت باکتریایی آسیب دیده است. اگر پالپ آلوده به باکتری شود، شروع به مردن می کند و باعث می شود باکتری ها تکثیر شود و گسترش یابد.

علائم عفونت پالپ شامل موارد زیر است که با پیشرفت عفونت، این علائم اغلب با مرگ پالپ از بین می روند و به نظر می رسد دندان شما خوب شده است اما در واقع عفونت از طریق سیستم کانال ریشه گسترش یافته است :

•     درد هنگام خوردن یا نوشیدن غذا و نوشیدنی گرم یا سرد
•     درد هنگام گاز گرفتن یا جویدن
•     لق بودن دندان
•     تورم لثه در نزدیکی دندان آسیب دیده
•     چرکی که از دندان آسیب دیده خارج می شود
•     تورم صورت
•     تیره شدن دندان

5) دستگاه اپکس فایندر :

دیگر دستگاهی که بخواهیم برای آشنایی با تجهیزات اندو در موردش توضیح دهیم، دستگاه اپکس فایندر است که در واقع یک دستگاه الکترونیکی است و برای درمان مشکلات ریشه ی دندان از جمله پیدا کردن طول ریشه مورد استفاده قرار می گیرد. بخش انتهایی ریشه که با نام اپکس شناخته می شود، مقاومت خاصی در برابر جریان الکتریکی دارد. میزان مقاومت این جریان با اتصال دو سر الکترودها به لب و فایل ریشه تعیین می شود. هنگامیکه بافت دندان با فایل تماس پیدا می کند، جریان الکتریکی برقرار می‌شود و با صدای بوق یا چراغ چشمک زن روی دستگاه مشخص می‌شود.

6) آینه دندانپزشکی :

این مدل از آینه ها (که در مدل های مختلفی موجودند) مانع از دوتایی شدن تصاویر حین بررسی حفره دندان می شود. مشکلی که در آینه های معمولی به وفور پیداست.

7) پنس قفل شونده End Locking Tweezers :

با استفاده از این ابزار می توان به راحتی به حفره و یا فواصل بین دندانی دسترسی داشت، چیزهای کوچک را بدون هیچ خطری گرفت و بین جراح و پرستار انتقال داد.

8) پروب اندودانتیک

اگر نیاز به تشخیص مدخل کانال ریشه داشته باشید، استفاده از این ابزار ضروری است.

9) اکسکویتور Excavator :

این ابزار میله ای بلند با تیغه ای نوک تیز است که برای برداشتن پوسیدگی های دندان یا پانسمان آنها به کار برده می شود.

10) پروب اندازه گیری پاکت پریودنتال Pocket-Measuring Probe :

یکی از معمول ترین و متداول ترین پروب های CPITN، همین مدل است که مدرج می باشد. این ابزار برای اندازه گیری پاکت های پریودنتال کاربرد دارد.

11) پروب فورکیشن Furcation Probe :

ابزار بسیار پرکاربرد در درمان ریشه که از آن برای تشخیص محل جدا شدن ریشه های دندان استفاده می شود .

12) اسکیلر :

دیگر دستگاهی که بخواهیم برای آشنایی با تجهیزات اندو در موردش توضیح دهیم اسکیلر است. سال‌ها دندانپزشکان برای جرم‌گیری و تسطیح سطح ریشه از وسایل دستی نظیر کورت‌ها استفاده می‌کردند. این شیوه وابسته به تکنیک و بسیار وقت‌گیر و خسته‌کننده است. در نتیجه اسکیلر های برقی متعددی در طول سال‌ها به بازار آمده‌اند. از ابزار اسکیلر برای پاک کردن جرم و پلاک‌ها در حجم وسیع استفاده می‌شود.

انواع اسکیلر :

اسکیلرهای برقی در دو دسته سونیک و اولتراسونیک قرار می‌گیرند. دستگاه‌های سونیک به یونیت دندانپزشکی متصل می‌شوند، زیرا به هوای فشرده نیاز دارند. وسایل اولتراسونیک معمولا به صورت دستگاه‌های جداگانه‌ای با مولد الکتریکی می‌باشند.
دو نوع عمده وسایل، اولتراسونیک مغناطیسی (magnetostrictive) و پیزوالکتریک (piezoelectric) می‌باشند که هر دو در بسامدهایی در گستره ۱۸۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ دور در ثانیه عمل می‌کنند. در ادامه به توضیح هر سه دسته می پردازیم:

الف ) اسکیلرهای سونیک :

اسکیلرهای سونیک با هوا کار می‌کنند. بسامد ایجاد شده در این ابزار موجب نوسان نوک وسیله می‌شود. آب از طریق همان لوله‌کشی مورد استفاده جهت انتقال آب به هندپیس دندانپزشکی منتقل می‌شود. نوک اسکیلرهای سونیک قطور بوده و طرح یکنواختی دارد.

ب) اسکیلر های پیزو الکتریک :

در اسکیلرهای پیزوالکتریک از دیسک‌های سرامیکی استفاده می‌شود. هر زمان که انرژی الکتریکی به نوک وسیله القا ‌شود، قطر این دیسک‌ها تغییر می‌کند. نوک‌های پیزو الکتریکی از طریق یک آچار در هندپیس گنجانده می‌شوند و قابل تعویض هستند.

ج) اسکیلرهای مغناطیسی :

اسکیلرهای مغناطیسی بر اساس لایه‌های فلزی کار می‌کنند. در این ابزار، وارد شدن انرژی الکتریکی موجب تغییر قطر آنها می‌شود. نوسانات از لایه فلزی به بدنه اتصال دهنده منتقل شده و در نهایت موجب نوسان در نوک کارگر می‌شود.

قیمت تجهیزات اندو چند است ؟

قیمت انواع تجهیزات اندو با توجه به مدل آن متفاوت است و در حال حاضر دارای تنوع بسیار با قیمت های متفاوت در بازار ایران است که برای استعلام قیمت تجهیزات اندو می توانید به صفحه محصول مربوطه در سایت فروشگاه اینترنتی مواد و تجهیزات دندانپزشکی آنتوس ( Ontooth.ir ) مراجعه کنید .

خرید تجهیزات اندو :

برای خرید انواع تجهیزات اندو از جمله خرید فایل روتاری  و استعلام قیمت سایر مواد و تجهیزات دندانپزشکی می توانید با مراجعه به سایت فروشگاه اینترنتی مواد و تجهیزات دندانپزشکی آنتوس ( Ontooth.ir ) خرید فرمایید.

فروشگاه اینترنتی مواد و تجهیزات دندانپزشکی آنتوس ( Ontooth.ir ) یکی از بهترین فروشگاه های آنلاین در زمینه خرید و فروش مواد و  تجهیزات دندانپزشکی می باشد که انواع باندینگ دندانپزشکی همچون باندینگ fgm و انواع کامپوزیت دندانپزشکی همچون کاپوزیت فورما را می توانید از آن خریداری کنید؛ همچنین برای استعلام و دریافت قیمت انواع آمالگام با کارشناسان فروشگاه آنتوس تماس بگیرید .

نتیجه گیری :

در انتها می توان گفت صنعت دندانپزشکی یکی از صنایع رو به رشد و تمام نشدنی در علم پزشکی است .تا زمانیکه انسان دندان دارد و برای غذا خوردن از دندان استفاده می کند، به علم دندانپزشکی و ابزار و لوازم دندانپزشکی نیاز خواهدداشت. بنابراین دندانپزشکی یکی از رشته‌های پزشکی بسیار حساس و البته دارای تجهیزات و ابزار بسیار کاربردی و ظریف است، طراحی و تولید این وسایل طیف گسترده‌ای از مهندسی پزشکی را در برمی‌گیرد و مخاطب این مطلب از یک سو مراجعین به مطب های دندانپزشکی هستند و از سوی دیگر سایر متخصصین و افرادی که تمایل دارند اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهند .

برای آشنایی بیشتر با سایر تجهیزات دندانپزشکی پیشنهاد میکنیم مقالات آموزش وسایل دندانپزشکی برای دستیار و کاملترین لیست تجهیزات دندانپزشکی را مطالعه کنید .

در این مقاله با تجهیزات تخصصی آندو در دندانپزشکی، همچنین کاربرد آنها آشنا شدیم و برای آشنایی با تجهیزات اندو به بررسی هر کدام از آن ها و مخصوصا دستگاه روتاری پرداختیم چرا که اندو روتاری را می‌توان جایگزین روش قدیمی و دستی دانست. ابزارهای درمان ریشه کانال و پاکسازی آن که به اندو روتاری متصل می شود، فایل نام دارد. این ابزارهای در زمان پاکسازی ریشه دندان، بدلیل داشتن انعطاف‌پذیری بالا، شکل کانال‌های ریشه را به خود می‌گیرد. کار با این دستگاه دقت و سرعت فوق‌العاده‌ای را نسبت به روش‌های قدیمی ایجاد می‌کند .

گردآوری: گروه تحقیق و پژوهش آنتوس