انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی ۱۴۰۲ [ نحوه جا انداختن آن]

نام جراحی با انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی همراه است و تیغ جراحی(که در زبان فرانسوی به آن بیستوری می گویند) یکی از مهم ترین ابزار های هر مطب دندانپزشکی به شمار می رود. تیغ بیستوری یا اسکالپل Scalpel همان تیغی است که در تمامی موارد جراحی مخصوصا دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. بجهت کنترل هرچه بیشتر جراح در حین انجام کار، تیغ بیستوری بسیار تند است و باعث ورود کمترین تروما به محل جراحی می شود. تیغ های بیستوری دندانپزشکی از لحاظ اندازه و نحوه استفاده به چند دسته تقسیم بندی می شوند.

عموما در دندانپزشکی از انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی به موازات هم استفاده می شود اما با توجه به سطح لثه اکثرا از تیغ شماره  11 و 12 و 15 استفاده می شود. همچنین برای استفاده از انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی نیاز به دسته مناسب آن احساس می شود شناسایی تیغ، دسته هایشان و همچنین نحوه جا انداختن تیغ بیستوری از موارد مهم دندانپزشکی ست که در این مقاله کاملا به آنها خواهیم پرداخت.

برای آشنایی بیشتر با سایر شرکتها و مواد و تجهیزات دندانپزشکی می توانید دومقاله مرتبط با این موضوع تحت عنوان آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیار دندانپزشک و اصطلاحات دندانپزشکی را در بخش مقالات فروشگاه تجهیزات دندانپزشکی آنتوس مطالعه کنید.

تیغ بیستوری چیست؟

تیغ جراحی یا همان تیغ بیستوری که به آن اسکالپل هم گفته می شود، یک نوع تیغ مستحکم، بسیار برنده و تیز است. پیش از ادامه مطلب بهتر است بدانید که تیغ بیستوری چیست و چه کاربردی دارد. انواع تیغ جراحی دندانپزشکی حتی در حوزه های مختلف دیگر پزشکی هم کاربرد دارد. انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی از جنس آلیاژ ضد زنگ کربن و یا فولاد ساخته شده و با توجه به ویژگی هایش به هنگام جراحی کاربرد بسیاری دارد.

استریل بودن تیغ بیستوری اهمیت بسیاری دارد. لذا این تیغ بصورت بسته بندی تک استریل شده تولید و سپس در یک بسته‌ی کامل قرار می گیرند. تیغ های بیستوری جزو لوازم یک بار مصرف دندانپزشکی بشمار می روند و می بایست از هر تیغ فقط یک بار استفاده شود. البته تیغ هایی وجود دارند که تیغه قابل تعویض دارند اما عموماً این نوع تیغ ها از رده خارج شده اند. حال که متوجه شدید تیغ بیستوری چیست ، در ادامه به شرح انواع آن می پردازیم.

انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی کدامند؟

تیغ بیستوری هم مانند سایر وسایل دندانپزشکی دارای انواع و شمارع بندی های (سایزبندی) مختلف می باشد که در ادامه به آن ها می پردازیم :

1. تیغ بیستوری یکبار مصرف:

اکثر بیستوری‌ های یکبار مصرف دارای دسته ای پلاستیکی هستند. این مدل از اسکالپل ها ضدعفونی نشده و یکبار مصرف هستند. بدین معنی که باید کل ابزار را پس از استفاده به دور انداخت .

2. تیغ بیستوری قابل استفاده مجدد (تیغ بیستوری چندبار مصرف) :

تیغ های قابل استفاده مجدد از فولاد ضد زنگ یا مواد تیتانیوم ساخته شده است. بر روی بدنه این تیغ ها نوعی شیار وجود دارد که جهت قرار گیری بر روی دسته خاص آن استفاده می شود.  بدین ترتیب تیغه قابل تعویض خواهند بود. انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی چندبار مصرف معمولا به صورت جداگانه در کیسه‌ های استریل بسته بندی می‌ شوند اما به صورت غیر استریل نیز ارائه می‌شوند .

ویژگی های انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی :

عموما انواع تیغ جراحی دندانپزشکی یا همان بیستوری، در بسته های 100 عددی ارائه می شود. تیغه‌ها و دسته‌ها، سایزهای گوناگونی دارند با توجه به عمق ناحیه عمل، دندانپزشک نیاز به تیغ مناسب خواهد داشت. به دلیل همراهی تیغ با دسته، ضروریست که این دو باید بر هم منطبق بوده و دسته تیغ جراحی بایستی با نوع جراحی انتخاب شود. برای هر نوع عمل جراحی دندانپزشکی، تیغ بیستوری مخصوص به آن وجود دارد. جنس تیغ بیستوری ( هر دو مدل یکبار مصرف و قابل استفاده مجدد) از مواد بسیار با کیفیت است. استیل کربن، برنج یا فولاد ضد زنگ برای ساخت تیغ بیستوری استفاده می شوند .

معرفی پرکاربردترین شماره های انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی :

تا اینجا با تیغ های بیستوری آشنا شدیم و فهمیدیم که این ابزار فوق العاده تیز و برنده بوده و در انواع مختلف برای جراحی در سطوح مختلف دندان مورد استفاده قرار می گیرند. انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی بر اساس ظاهر و اندازه شماره بندی شده اند. عمق ناحیه‌ای که قرار است جراحی شود و نوع برشی که مدنظر جراح دندانپزشک است، می‌تواند نوع تیغ جراحی را با شماره‌ای خاص تعیین نماید. تیغ های بیستوری شماره  11 و 12 و 15 بیشترین مورد مصرف در دندانپزشکی را دارند .

مقاله ویژه: انواع فرز دندانپزشکی

تیغ بیستوری شماره 11 :

این مدل یکی از پراستفاده‌ترین، پرفروش ترین و تیزترین تیغ‌ها است. از این تیغ جهت ایجاد برش‌های سطحی و ظریف بر روی لثه بیمار استفاده می شود. اسکالپل شماره ۱۱ دارای یک حالت مثلث شکل می ‌باشد و ضخیم ‌تر از تیغ بیستوری شماره ۱۵ است، بنابراین استحکام و مقاومت بیشتری دارد.

تیغ بیستوری شماره 12 :

جهت ایجاد شکاف کوچک بر روی لثه عمدتاً از تیغ بیستوری شماره 12 استفاده می شود که جنسی عالی دارد. تیغ بیستوری شماره ۱۲ از فولاد (استیل) ضد زنگ ساخته می‌ شود و در انواع برش ‌های منحنی کاربرد دارد.

تیغ بیستوری شماره 15 :

اگر نیاز به برش های بسیار ظریف و منحنی شکل بر روی لثه ها باشد، دندانپزشکان از تیغ بیستوری شماره 15 استفاده خواهند کرد. این تیغ دارای لبه گرد و کوچک است. به همین دلیل این تیغ در جراحی اندام‌ های حساس مانند دهان، قلب و اطراف چشم استفاده می‌ شود.

قیمت تیغ بیستوری و راهنمای خرید انواع آن:

با توجه به قیمت تیغ بیستوری بهتر است قبل از خرید توجه بیشتری به خرج داد. زیرا انتخاب تیغ نامناسب و بی‌ کیفیت، ممکن است منجر به برش بافت اشتباه، آسیب بافتی و یا له‌ شدگی سلول ‌ها شود. همچنین پایین بودن قیمت تیغ بیستوری نباید موجب ترغیب شما به خرید جنس نامرغوب شود. این موضوع می تواند عواقب ناخوشایندی به دنبال داشته باشد.

توجه کنید که ست تیغ جراحی شما باید کامل باشد تا در صورت نیاز به استفاده از تیغ دیگر، سریعاً جایگزینی صورت گیرد. این مورد را یادتان نرود که تیغ جراحی یک بار مصرف بوده و پس از استفاده باید دور انداخته شود. عوامل مختلفی در  تعیین قیمت تیغ بیستوری موثر است. از جمله:

• برند تیغ (مارتین، موریس، های‌کات، مورتون، ریبل، …)
• سایز تیغ (شماره ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۵، ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۴، ۲۵، …)
• کیفیت و ویژگی های تیغ (ضد زنگ بودن، استریل بودن، یکبارمصرف بودن یا چندبارمصرف بودن)
• دسته تیغ مورد نیاز و جنس آن

دسته مناسب انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی کدام است؟

معمولا تیغ های یکبار مصرف همراه با دسته عرضه می شوند اما در غیر اینصورت باید برای آنها دسته مناسب تهیه شود. با اینکه تیغ بیستوری بلند بوده و ضخامت مناسبی هم در قسمت تحتانی دارد، اما باز هم روی دسته قرار می گیرند تا مانع از بریدگی یا آسیب به دست جراح شوند. دسته انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی از  جنس فلز برنج، کربید تنگستن و یا کربن‌استیل ساخته می‌شود و دارای اندازه‌ها و اشکال متفاوت می‌باشد .

برای تیغ‌های بیستوری شماره 6، 9 ، 10، 12، 14 و ۱۵ از دسته بیستوری شماره ۳ و ۹ استفاده می شود. جالب است بدانید دسته بیستوری شماره ۳، رایج‌ترین و پرکاربردترین دسته بیستوری در ست لوازم جراحی دندانپزشکان است.

اما پرکاربردترین تیغ جراحی یک بار مصرف دندانپزشکان یعنی تیغ شماره ۱۱ بر روی دسته بیستوری شماره 7 قرار می گیرد.

برای تیغ‌های بیستوری شماره ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ باید از دسته بیستوری شماره ۴ و ۶ استفاده کنید.

جدول راهنمای شماره انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی به همراه دسته بیستوری :

تیغ بیستوری 24

تیغ بیستوری 23

تیغ بیستوری 22

تیغ بیستوری 21

تیغ بیستوری 20

تیغ بیستوری 15

تیغ بیستوری 14

تیغ بیستوری 12

تیغ بیستوری 11

تیغ بیستوری 10

تیغ بیستوری 9

تیغ بیستوری 6

*

*

*

*

*

*

دسته بیستوری 3

*

*

*

*

*

دسته بیستوری 4

*

*

*

*

*

دسته بیستوری 6

*

دسته بیستوری 7

*

*

*

*

*

*

دسته بیستوری 9

نحوه جا انداختن تیغ بیستوری :

نحوه جا انداختن تیغ بیستوری یا برداشتن و قرار دادن تیغ بر روی دسته بیستوری بسیار ساده بوده و باید از سوزن گیر استفاده شود. انتهای تیغ که به صورت مورب می باشد و گردن دسته بیستوری که شیار و لبه مایلی دارد، در هنگام جا انداختن تیغ بیستوری باید با هم منطبق باشند. با دقت قسمت بالا و کند تیغه را توسط پنس گرفته و سپس داخل شیار بیستوری قرار دهید.

حال که اصول نحوه جا انداختن تیغ بیستوری را متوجه شدید، نوبت به برداشتن آن می رسد. جهت برداشتن تیغ بیستوری، آن را با سوزن گیر گرفته و همانطور که دهانه آن به سمت پایین است (تا به شخصی که احتمالاً روبروی شما ایستاده آسیبی نرسد)، آن را به سمت جلو حرکت داده تا تیغ از آن خارج شود. 

مطلب ویژه: بلیچینگ وایت اسمایل خوبه

نحوه کار با انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی:

نحوه استفاده از تیغ جراحی یک بار مصرف بسیار ساده بوده و دندانپزشک جراح، با کسب تجربه و مهارت در استفاده از آن استاد خواهد شد. اما هنگام استفاده از انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی یا اسکاپل بهتر است موارد زیر درنظر گرفته شود:

• عموماً جهت آسیب نرساندن به بخش های مختلف دهان، دندانپزشک جراح تیغ را به صورت عمودی یا زاویه دار در دست نمی گیرد.
• قبل از انجام عمل، حتما باید برش و تیزی تیغ سنجیده شود. تیغ بیستوری باید آن‌قدر تیز و برنده باشد که با کوچک‌ترین تماس با ناحیه تحت درمان، آن را برش دهد.
• عموما نیازی به استریل کردن انواع تیغ جراحی دندانپزشکی وجود ندارد زیرا در بسته بندی‌های استریل ارائه می‌شوند. در صورت استریل نبودن حتما باید قبل از استفاده تیغ را استریل کرد.
• اتکلاو یار همیشگی جراحان دندانپزشک است. در صورت چندبارمصرف‌بودن تیغ، قبل و بعد از استفاده باید توسط اتوکلاو استریل شوند.
• داشتن تیغ جراحی یک بار مصرف، با جنس خوب و دسته عالی، تنها راه موفقیت یک جراح نیست. تکنیک مناسب نیز برای اطمینان از یک برش دقیق الزامی است. 

سوالات متداول درخصوص انواع تیغ بیستوری دندانپزشکی :